“ANG HULING UTOS NI DON GREGORIO”
Sa lumang mansyon ni Don Gregorio Alcaraz, ang pinakamayamang negosyante sa lungsod, tahimik ang buong gabi maliban sa mahinang pagaspas ng kurtina at tunog ng lumang orasan. Sa gitna ng napakalaking library, nakaupo si Don Gregorio sa kanyang mamahaling upuan—mahina ang paghinga, tila naghihintay ng isang bagay… o ng isang tao.
Si Liza, ang dalagang katulong na matagal nang naglilingkod sa kanya, ay nakatayo sa tabi ng mesa kung saan nakalatag ang mga gintong bara, kwintas, at makakapal na bundle ng pera. Hindi siya makapaniwala sa nakikita. Para bang naroon ang buong yaman ng mundo.
Pero hindi iyon ang dahilan ng mabilis niyang paghinga. Kundi ang utos ng matanda bago ito mapapikit.
“Liza… anak… lumapit ka rito… may kailangan kang malaman bago ako tuluyang mawala…”
Nanigas si Liza. Ilang ulit niyang narinig na tinatawag siyang “anak” ng matanda nitong mga nakaraang buwan, pero inisip niyang epekto lang iyon ng paghihina at pagkatanda ng amo. Pero ngayong gabi… iba ang tono. Parang may matagal nang nakatagong sikreto.
Lumapit siya, nanginginig.
“Don Gregorio… huwag po kayo magsalita nang sobra. Tatawagin ko po ang doktor—”
Hinawakan ng matanda ang kamay niya, mahina pero mariing.
“Wala nang doktor… wala nang oras. Makinig ka lang.”
Tumulo ang luha ni Liza.
ANG LIHIM
Dalawampu’t dalawang taon na ang nakalilipas, may isang batang babaeng ipinasok sa ampunan. Walang magulang. Walang pangalan. Ang tanging iniwang bagay ay isang maliit na pulseras na may ukit na letra: “G.A.”
At ngayon, habang ang kandila’y unti-unting nauupos, marahang nagsalita si Don Gregorio.
“Liza… yung pulseras na palagi mong suot… iyon ang pulseras na ibinigay ko sa’yo noong ipinanganak ka.”
Napasinghap siya.
“A-anong ibig n’yong sabihin, Don Gregorio?”
“Anak kita,” bulong nito. “Ikaw ang dugo ko… ang pinagkaitan ko ng pagkalinga… dahil sa takot. Minahal ko ang isang babaeng hindi matatanggap ng mundo ko. Anak kita ng ina mong mahal na mahal ko… pero hindi ko siya naipagtanggol. At noong kinuha ka ng ospital matapos siyang bawian ng buhay, hindi ko nagawa pang angkinin ka dahil sa takot sa pamilya ko, sa lipunan, sa skandalong ayaw kong dalhin.”
Humagulgol si Liza.
“Pero Don—”
“Tama si Mama,” dagdag ng matanda habang pinipigilan ang luha. “Pinakaduwag ako sa lahat.”
Ito ang unang pagkakataon na nakita ni Liza ang matandang amo na umiiyak.
Humigpit ang hawak niya kay Liza.
“Liza… kaya kita pinapasok sa bahay na ‘to… kaya ako naging mabait sa’yo… dahil palagi kitang minamasdan mula malayo. Pero mali. Mali ang lahat. Dapat ay inangkin kita. Dapat ay niyakap kita bilang anak.”
Hindi makapagsalita si Liza.
Ang buong pagkatao niya ay gumuguho at nabubuo nang sabay.
ANG MAHALAGANG DESISYON
“Liza…” mahina ngunit malinaw ang tinig ng matanda. “Nasa harap mo ngayon ang buong kayamanan ko. Hindi ko ito ipinakita kahit kanino. Hindi alam ng mga anak ko. Pero sayo ko ito inilalaan.”
Para siyang natamaan ng kidlat.
“H-hindi po maaari, Don Gregorio. Hindi ko po iyon matatanggap!”
Ngunit ngumiti ang matanda, mapait ngunit may kapayapaan.
“Hindi mo ninakaw ang kayamanang ito, anak. Ikaw ang tunay na tagapagmana ko. Naging masama ako sa’yo nang hindi mo nalalaman… kaya ito ang huling magagawa ko.”
Natigilan si Liza.
Sa loob ng maraming taon, siya ang katulong na laging minamaliit ng ibang staff dahil tahimik, dahil masipag, dahil mahirap. At ngayong gabi, malalaman niyang siya pala ang tunay na tagapagmana ng isang emperyo.
Pero sa puso niya, hindi pera ang tanong.
Kundi:
“Kaya ko pa ba siyang tawaging ama?”
Humawak siya sa kamay ng matanda.
“Don Gregorio… bakit ngayon lang? Bakit hindi n’yo sinabi noon pa?”
Huminga nang malalim ang matanda, hinahabol ang oras.
“Dahil ngayon ko lang nalakasang harapin ang sarili kong kasalanan. Pero kahit hindi mo ko mapatawad… sana man lang… tanggapin mo ito bilang simbolo na minahal kita… kahit sa maling paraan.”
ANG HULING HINGA
Unti-unting bumagal ang paghinga ng matanda.
“Liza… anak… patawarin mo sana ako…”
“Pa…” bulong ni Liza habang lumalakas ang hagulgol. “Papa… hindi ko kayo kinamumuhian… hindi ko kayo kinamuhian kailanman…”
Napangiti ang matanda.
Iyon ang huling ngiti niya.
At sa huling sandali, narinig ni Liza ang mga katagang magbabago sa buong buhay niya:
“Mahal kita, anak.”
At tuluyang pumikit si Don Gregorio.
PAGBABAGO NG BUHAY
Kinabukasan, nagkagulo ang buong pamilya Alcaraz nang matuklasan nilang nawala ang matanda—pati na ang lahat ng ginto at pera na nasa mesa kagabi.
Ngunit nang dumating ang abogado, nabasa nila ang huling habilin:
“Ang lahat ng pag-aari ko ay ipinamamana ko sa aking anak na si Liza Alcaraz.”
“Katulong?! Siya?!” sigaw ng mga anak ng Don.
Ngunit walang magawa ang lahat.
Nakatayo si Liza, luhaan ngunit hindi natitinag.
Hindi dahil sa yaman.
Kundi dahil kahit isang gabi lang, kahit sandali lang, naging tunay siyang anak.
At sa puso niya, may bagong pangakong binuo:
“Papa, ipagmamalaki ko kayo. At gagamitin ko ang kayamanang ito para gumawa ng kabutihan… sa ngalan ng pagmamahal na hindi natin naibigay noon sa isa’t isa.”
At sa wakas, napangiti siya—ng may kapayapaan.
