“Pare, saan po tayo?”
Laging bungad ng bawat pasahero kay Mang Rodel, isang tricycle driver na may hawak na ballpen sa likod ng manibela. Sa kanyang bulsa, laging may nakatiklop na maliit na notebook—hindi para sa boundary, kundi para sa mga tula.
Madalas siyang mapagkamalang tahimik, pero sa loob niya, may daang imahinasyon. Dati siyang campus poet. Tinig sa mga patimpalak. Pangarap noon: maging guro ng panitikan.
Pero nang biglang pumanaw ang asawa niya dahil sa karamdaman, nag-iba ang ihip ng hangin. Naiwan siyang mag-isa sa pag-aalaga sa kanyang anak na si Lara, pitong taong gulang—payat, mahiyain, may lungkot sa mga mata.
“Anak, kahit hindi ako nagtapos… sa’yo ko ibibigay ‘yung diploma na hindi ko nakuha,” pangako niya.
At doon, nagsimula ang kwento ng makatang nagmamaneho sa kalsada para mabuo ang kinabukasan ng anak.
Tuwing madaling-araw, kasama ng pagliyab ng mga poste sa kanto, ang pag-asa ni Mang Rodel na makakabuo siya ng pang-tuition.
Pero hindi iyon madali.
May panahong buong araw siyang may limang sakay lang.
May panahong nag-aaway ang sigmura at isip—bibili ba siya ng gasolina o pagkain?
At si Lara?
Lalong nalulugmok. Madalas siyang mapag-iwanan ng kaklase. “Driver lang tatay mo?” bulong ng mga batang hindi pa marunong rumespeto.
Isang gabi, nasugatan si Lara sa pagtulak ng kaklase. Umuuwi siyang umiiyak.
“Ayoko na po mag-aral…” hikbi nito.
Mas masakit para kay Mang Rodel iyon kaysa sa pagod sa kalsada.
Pinikit niya ang mga mata at iniabot ang munting notebook.
“Basahin mo anak… ako ang gumawa n’yan.”
Sa kanyang tula nakasulat:
“Kung ang pawis ko ang magiging tinta ng tagumpay mo—
Hahayaan kong dumaloy ito hanggang maubos ako.”
Niyakap siya ni Lara.
At sa unang pagkakataon matapos ang maraming linggo, ngumiti ito.
PUNTO NG PAGBABAGO
Dumating ang Araw ng Wika sa eskwela.
May patimpalak sa pagtula—at hinihimok ng guro si Lara na sumali.
“No po… wala akong kaya,” iwas ng bata.
Pero sa bahay, patuloy ang pagsusulat ng tatay.
Sinubukan niyang itago, pero nakita ni Lara ang bagong tula:
“Sa bawat pag-andar ng gulong,
May pangarap na isinusulong…”
“Para po ba sa akin ‘to?” tanong niya.
Tumango ang tatay.
Sa kabila ng takot, sumali si Lara.
Sa harap ng marami, kinabahan ang bata—hanggang makita niya sa labas ng bintana ang tatay na nakatayo, nakatingkayad, dahil hindi pinapasok ang tricycle driver sa loob ng program.
Doon niya binigkas ang salita na parang apoy—
Hugot mula sa puso ng isang anak na alam ang sakripisyo ng magulang.
Nagpalakpakan ang buong klase.
Si Lara—kampeon.
Lumapit ang guro kay Mang Rodel, pinapasok siya.
“Sir, ang galing po ng anak ninyo. May talento po siya—at kayo po ang unang naging guro niya.”
Naluha si Mang Rodel.
Sa loob ng maraming taon, ngayon lang uli siya pinuri bilang makata.
Mula noon, naging mas pursigido si Lara.
At si Mang Rodel?
Lalong dumami ang pasaherong sumasakay—may mga nakakabasa ng tula sa likod ng kanyang tricycle.
Kumakalat sa social media ang larawan niya—“Ang Makata ng Tricycle.”
Dumaan ang mga taon.
Isang araw, nakasuot na ng toga si Lara.
Nagmartsa sa entablado.
Tumanggap ng parangal bilang Valedictorian.
Hindi niya binitawan ang kanyang speech nang hindi binabanggit ang tatay:
“Ang tunay na tula ay hindi lamang sinusulat… minsan ito ay inihahain sa hapag, isinisigaw ng pawis, nililimbag ng pagmamahal.”
Lumapit siya kay Mang Rodel—
Ngayon ay may hawak nang sariling diploma.
“Para po sa inyo ‘to, Tay.
Kayo ang unang tula ng buhay ko.”
At sa wakas, napaiyak nang todo ang makatang matagal nang nagtimpi ng luha.
Sa kalsada ng buhay—pareho silang nagwagi.
“Ang sakripisyo ng magulang ay pinakamagandang tulang naisusulat—hindi sa papel, kundi sa puso ng anak.”
👉 Hanggang saan mo kayang lumaban para sa pangarap ng taong mahal mo?
