“NAWALA ANG PITAKA NG ISANG LALAKI SA JEEP — PERO NANG MAKILALA NIYA KUNG SINO ANG NAGBALIK NITO, NAPALUHA SIYA SA HIYA AT PASASALAMAT.”
Umagang-umaga pa lang, punô na ng pasahero ang jeep papuntang Monumento.
Lahat nagmamadali — may mga estudyante, may mga manggagawa, may mga ina.
Isa ro’n si Ramon, isang negosyanteng laging abala, suot ang mamahaling relo at may bitbit na laptop bag.
Tahimik siya, hawak ang cellphone, habang nagreklamo sa kausap niya sa telepono.
“Bakit ganon? Ang daming tamad ngayon! Lahat gusto madali, pero ayaw maghirap!”
Ang driver, parang hindi pinansin.
Pero sa dulo ng jeep, may isang batang lalaki na nakatitig sa kanya — si Jun-jun, labindalawang taong gulang, nakaputing lumang t-shirt, at maruming shorts.
May hawak itong maliit na plastic bag na puno ng basyo ng bote.
ANG PAGKAKAWALA NG PITAKA
Nang bumaba si Ramon sa tapat ng terminal, biglang napansin niya — wala na ang kanyang pitaka.
Nagpanic siya.
“Driver! Sandali! Baka naiwan ko sa jeep!”
“Wala po, sir. Wala pong naiwan.”
Tinawagan niya agad ang bangko, pawis at galit.
“Nandun lahat ng cards ko, ID, at cash! Paano na ‘to?”
Sa loob-loob niya, inis na inis siya.
“Bakit ako sumakay ng jeep? Dapat nag-Grab na lang ako. Mga taong walang pakialam!”
Galit siya sa mundo.
Sa isip niya, siguradong kinuha ‘yon ng isang pasahero.
Siguradong magnanakaw.
ANG BATANG NAGLAKAD SA INIT
Sa kabilang banda, si Jun-jun ay naglalakad sa kalsada, pawisan, pero masaya.
Hawak niya ang isang itim na pitaka na nakita sa ilalim ng upuan ng jeep.
Binuksan niya ito, pero hindi siya kumuha kahit isang sentimo.
“Kay Kuya siguro ‘to. Ang daming laman…”
Tinignan niya ang ID: Ramon M. De Vera.
May address, may contact number.
Hindi siya nagdalawang-isip.
Pag-uwi niya sa barung-barong nila, nilapitan niya si Nanay.
“Nay, may nahulog po sa jeep. Ang daming pera. Ibabalik ko po bukas.”
“Anak, baka ikaw pa masisi. Baka sabihin nila ikaw kumuha.”
Ngumiti siya.
“Hindi po, Nay. Gusto ko lang pong ibalik. Baka kagaya n’yo siya, nagtatrabaho nang pagod.”
Tumango si Nanay, hawak ang kamay ng anak.
“Tama ka, anak. Pero mag-ingat ka, ha? May mga taong di nakakaintindi ng kabutihan.”
ANG PAGKIKITA
Kinabukasan, nagpunta si Jun-jun sa address na nakasulat sa ID.
Malaki, magarang bahay.
Lumapit siya sa gate, nanginginig.
“Kuya guard… dito po ba nakatira si Sir Ramon? May nahulog po siyang pitaka.”
Sinilip siya ng guard mula sa loob.
“Ikaw? Eh marumi ka, bata. Saan mo nakuha ‘yan?”
“Sa jeep po, Kuya. Ibabalik ko lang po.”
Tinawagan ng guard si Ramon.
Paglabas ni Ramon, naka-barong siya, mukhang seryoso.
Pagkakita kay Jun-jun, agad niyang sinigawan.
“Ikaw ba kumuha ng pitaka ko?”
“Hindi po, Sir. Nahulog po n’yo sa jeep. Eto po, kumpleto pa po lahat.”
Tahimik.
Inabot ng bata ang pitaka, nanginginig.
Si Ramon, nagulat.
Binuksan niya — nandoon nga lahat.
“Anak, bakit mo pa ibinalik? Pwede mo namang itago.”
Ngumiti si Jun-jun, mahina ang boses.
“Sabi po ni Nanay, hindi puwedeng pakainin ang pamilya ng pera galing sa mali.
Mas mabuting gutom po, kaysa busog sa kasalanan.”
Napahinto si Ramon.
Parang biglang lumambot ang puso niya.
Hindi siya nakapagsalita.
ANG PAANYAYA
Lumipas ang ilang minuto ng katahimikan.
“Anak, kumain ka muna. Pasensya ka na sa nasabi ko kanina.”
Ngumiti si Jun-jun.
“Hindi po, Sir. Sanay na po ako.”
Pero si Ramon ay tulala.
Sa isip niya, ilang beses na siyang nagreklamo sa mundo — sa “tamad,” sa “magnanakaw,” sa “walang disiplina.”
Ngayon, heto sa harap niya ang isang batang pulubi na mas marangal pa kaysa sa kanya.
Kinabukasan, bumalik siya sa bahay ni Jun-jun.
May dala siyang grocery, gamot, at school supplies.
Pagbukas ng pinto ni Nanay, halos maiyak ito.
“Sir, hindi niyo po kailangang gawin ‘to.”
“Hindi po ito kabayaran, Ma’am.
Utang na loob ko ‘to — kasi pinaramdam sa akin ng anak n’yo kung ano ang tunay na pagkatao.”
ANG PAGBABAGO
Mula noon, tinulungan ni Ramon ang pamilya ni Jun-jun.
Pinapasok niya sa eskwelahan ang bata, at binigyan ng hanapbuhay si Nanay.
Tuwing bumibisita siya, hindi siya tinatawag na “Sir,” kundi “Kuya Ramon.”
Isang araw, habang nag-uusap sila, tinanong ni Jun-jun:
“Kuya Ramon, bakit niyo po ako tinulungan?”
Ngumiti si Ramon.
“Kasi ikaw ang nagturo sa’kin kung ano ang ibig sabihin ng kayamanan.”
“Ano po ‘yon?”
“Yung kayamanan na hindi mo mabibili — ang marangal na puso.”
At sa sandaling ‘yon, napaluha si Ramon.
Hindi dahil sa awa, kundi dahil sa kahihiyan.
Kasi minsan pala, ang taong akala mong walang alam sa buhay — siya pa ang magtuturo sa’yo kung paano maging tao.
