Sa isang liblib na baryo ng Nueva Ecija, may dalagang nagngangalang Althea, 19-anyos, payat ngunit matibay ang loob. Lumaki siya sa bukirin—tulyapis ng araw ang balat, palaging amoy-araro, ngunit kuminang ang mga mata kapag usapan ay tungkol sa lupa at ani.
“Anak,” wika ni Tatay Isko, habang inaabot ang lumang supot ng mga binhing palay, “dito tayo nabubuhay. Kapag marunong kang magtanim, hindi ka magugutom. Pero higit doon, matututo kang mangarap.”
Nakangiti si Althea, ngunit alam niyang hindi sapat ang ani para maipagpatuloy niya ang pag-aaral. Matagal na niyang pangarap maging agricultural engineer—para makatulong hindi lang sa pamilya, kundi sa komunidad nilang laging talo sa laro ng merkado.
Pero nang maospital ang ina dahil sa komplikasyon sa baga, naputol ang pangarap. Ibinenta ang ilang bahagi ng lupa, nabawasan ang binhi, at si Althea ang tumayong ina sa tatlong nakababatang kapatid.
Dito nagsimula ang tunay na pagsubok.
Tuwing madaling-araw, una siyang bumababa sa kamalig. Babalikan ang mga natitirang binhi—kaunti na lang. Paano kung hindi tumubo? Paano na ang pamilya?
“Ma, tatay… Ako na po ang bahala sa bukid,” bulong niya habang hawak ang kamay ng ina na mahina sa kama.
Marami ang nangutya:
“Babae kasi—mahina ’yan sa bukid.”
“Maghanap ka na lang ng trabaho sa bayan!”
Pero hindi siya natinag.
Kahit pisngi’y napupuno ng putik, ang puso naman ay puno ng pag-asa.
May mga gabi na nanlalambot siya sa pagod. Umiiyak sa ilalim ng bumbilyang halos mamatay na ang ilaw.
“Bakit parang kasalanan kong lumaban?” tanong niya sa hangin.
Hindi rin madali maging ate. Kapag kaunting bigas na lang ang natira, siya ang hindi kakain. Kapag kailangan ng baon ng magkakapatid, siya ang madalas walang pera pambili ng pataba para sa palay.
Isang hapon, matapos ang halos tatlong buwang pagod, naging dilaw ang mga dahon ng palay. Nabawasan pa ang pataba dahil sa kakulangan ng pera.
“Wag naman ngayon…” nanginginig niyang wika.
Nagkulong siya sa kamalig, pinigilan ang hikbi, pero tumulo na rin ang luha.
Isang umaga, may kumatok sa kanilang bahay.
Isang lalaki, naka-long sleeves at may ID—Agricultural Support Program ng munisipyo.
“Nabalitaan namin ang tiyaga mo. Nakita namin ang palayan mo. Hindi pa huli ang lahat,” sabi ng opisyal.
Inalok siya ng libreng pataba, training, at financial assistance para sa maliliit na magsasaka. Naguluhan siya—bakit siya?
Tumingin ang opisyal sa kanya at ngumiti:
“Kasi anak, ang mga taong may tunay na malasakit sa lupa… sila ang nagtatanim ng kinabukasan ng bayan.”
Mula noon, mas naging masigasig si Althea.
Tinuruan siyang gumamit ng mas epektibong paraan ng pagtatanim. Pinag-aral siya tuwing Sabado ng agri-seminar. At tuwing hapon, kasama niya ang mga kapatid niyang tumutulong sa pagdidilig.
Habang lumalaki ang mga palay, lumalawak ang pag-asa.
Dumating ang anihan. Hindi niya akalaing pinakamalago at pinakamakitang ani nila ito.
Napayakap siya kay Tatay Isko. Wala mang salita, ramdam ang tuwang nagsusumigaw.
Sa unang kita, unang niyang binayaran ang utang ng pamilya.
Pangalawa, bumili ng gamot para sa ina.
At pangatlo, nag-enroll siya sa kolehiyo—agricultural engineering, sa wakas.
Sa harap ng palayan, habang hinihimas ang isang bungkos ng bagong ani, napangiti siya.
“Hindi ako pinabayaan ng lupa… Dahil hindi ko rin siya iniwan.”
At sa kanyang pagtatapos, buong angkan, buong baryo, umiiyak sa saya.
Minsan, ang pinakamalaking tagumpay ay nagsisimula sa isang maliit na binhing piniling hindi sumuko.
“Ang tunay na yaman ay hindi ang ari-arian, kundi ang kakayahang magtanim ng pag-asa kahit sa pusod ng kahirapan.”
Kung ikaw ang nasa kalagayan ni Althea—ipagpapatuloy mo pa rin ba ang iyong pangarap kahit buong mundo ang tumulak sa’yo na tumigil?
