“Hindi naman masama mangarap, ‘di ba? Pero minsan, parang ang hirap maniwala na darating din ang araw na magkakaroon kami ng bahay na hindi tulo ang bubong, hindi putik ang sahig, at hindi kailangan takpan ng trapal tuwing tag-ulan.”
‘Yan ang linyang madalas sabihin ni Aling Norma, isang labandera, habang nakatingin sa lumang bahay na yero nilang nakatirik sa gilid ng riles. Sa tabi niya, ang asawa niyang si Mang Lando, isang karpinterong “pakyawan lang kung may project.” Kasama nila ang dalawang anak—si Rica at si Jun-jun—na parehong nag-aaral sa pampublikong paaralan, baon lang ay tinapay at kape tuwing umaga.
Madalas silang sabihan ng mga kapitbahay:
“Wala ‘yan, Norma. Hanggang d’yan lang tayo.”
Ngunit sa puso ni Norma, may apoy. Isang simpleng pangarap: makapagpatayo ng sariling bahay. Hindi mansyon, hindi magara—basta matibay, ligtas, at maipagmamalaki ng mga anak.
Araw-araw, gigising si Norma ng alas-kuwatro para maglaba sa kabilang barangay. Si Lando naman, lilisanin ang bahay bago pa sumikat ang araw para maghanap ng trabahong karpintero. Minsan wala, minsan may isang araw na kita lang. Pero kahit gano’n, hindi sila sumuko.
Sa tuwing uulan, nagmamadali si Rica na maglagay ng tabo at planggana sa sahig para saluhin ang tumutulong tubig mula sa bubong. Si Jun-jun, habang nag-aaral, may payong sa loob ng bahay para hindi mabasa ang notebook.
Isang gabi, habang bumabaha sa paligid at halos lumulubog na sa tubig ang bahay nila, niyakap ni Norma ang mga anak niya at umiiyak na nagdasal:
“Panginoon, kahit isang maliit na bahay lang po. Yung hindi na kailangan takpan ng yero sa gabi. Yung may sahig na hindi nababasa. Yung matatawag naming tahanan.”
Kinabukasan, pagod man, pumasok ulit si Norma sa trabaho. Doon, nakilala niya si Aling Berta, isang mabait na kliyente na nag-alok sa kanya ng mas permanenteng trabaho bilang tagalaba-lingkod.
“Norma, masipag ka. Kung gusto mo, sa akin ka na magtrabaho araw-araw. Ako na ang bahala sa pagkain mo.”
Sa unang pagkakataon, may pag-asang tumibok ulit ang puso ni Norma. Nagsimulang mag-ipon ang mag-asawa, piso-piso, hanggang sa unti-unti nilang nabili ang isang maliit na lote sa probinsya ng Batangas—hulugan sa loob ng limang taon.
Isang araw, habang nagtatayo ng bahay sa may subdivision, si Lando ay aksidenteng nahulog mula sa ikalawang palapag.
Basag ang braso, sugatan ang katawan, at ilang linggo siyang hindi makatrabaho. Halos gumuho ang mundo ni Norma. Wala na silang ipon, at ang bahay na pinapangarap nila, mukhang malabo na namang matupad.
Pero sa gitna ng lahat ng iyon, lumapit si Rica at sinabing:
“Ma, ‘wag kang susuko. Ako na muna magta-trabaho habang nag-aaral. Promise, maipapatayo natin ang bahay mo.”
Nang marinig ‘yon, parang may tumusok sa puso ni Norma. Ang batang minsang nag-aaral sa ilalim ng tumutulong bubong, ngayon ay may lakas ng loob na mangarap para sa kanila.
Lumipas ang mga taon. Si Rica, nakatapos ng kolehiyo bilang nurse sa tulong ng scholarship. Si Jun-jun naman, naging engineer—at siya mismo ang nagdisenyo ng kanilang unang bahay sa Batangas. Hindi na ito bahay na yero, kundi bahay na may dingding na sementado, may pinturang asul, at may tanim na santan sa harap.
Nang lumipat sila roon, napahawak si Norma sa pader at umiiyak.
“Lando, tingnan mo. Dati, pinagtatawanan lang tayo. Ngayon, may sarili na tayong bahay. Hindi na tulo ang bubong.”
Niyakap siya ni Lando, at sa gitna ng araw na sumisikat sa bubungan nilang bagong pinturahan, sabay silang napangiti—luhaang may galak.
Lumipas ang panahon, naging simbolo ng inspirasyon ang bahay nila. Sa mismong gate, nakasulat sa maliit na karatula:
“BAHAY NA YERO NOON, PUNDASYON NG PANGARAP NGAYON.”
Doon pa rin madalas magtipon ang pamilya tuwing Linggo—nagluluto ng adobo, nagtatawanan, at pinapaalala sa isa’t isa kung gaano kahalaga ang sakripisyo, pagtitiyaga, at pagmamahal.
Sabi ni Norma sa kanyang apo,
“Hindi pera ang nagpatayo ng bahay na ‘to, anak. Puso. Sakripisyo. Pananampalataya.”
“Ang tunay na tahanan ay hindi nasusukat sa laki ng bahay, kundi sa laki ng pusong nagsikap para maitayo ito.”
Kahit gaano kaliit ang simula, basta’t may sipag, pag-ibig, at dasal—darating din ang panahong makakamit mo ang pangarap mong sariling tahanan.
“Kung ikaw, kailan mo huling pinangarap ang isang bagay na imposible — pero hindi mo sinukuan kahit gaano kahirap?”
