Hapon iyon sa Quezon City, at mahinang ambon ang bumubuhos.

Sa ilalim ng lilim ng gusaling may karatulang “Santos Industrial Corporation – Hiring: Experienced Mechanical Engineer,” nakatayo ang isang lalaking nasa edad singkuwenta, payat, at halatang pagod sa biyahe.
Bitbit niya ang isang lumang envelope ng résumé, medyo nalukot na sa mga taon ng paulit-ulit na pag-aapply. Suot niya ang kupas na polo at sapatos na halos mapudpod ang takong, ngunit malinis — malinaw na pinilit pa rin niyang magmukhang propesyonal.

Ang pangalan niya ay Mang Ernesto Ramos, dating chief mechanical engineer sa isang pabrika ng makina sa Laguna.
Matapos magsara ang kumpanya limang taon na ang nakalilipas, nawalan siya ng trabaho.
Sa edad na 52, daan-daang aplikasyon na ang kanyang ipinadala — ngunit palaging iisa lang ang tugon:

“Pasensya na po, mas gusto ng kumpanya ang mas bata at mas marunong sa mga bagong teknolohiya.”

Ngayon, dala niya ang huling piraso ng pag-asa.

Pagpasok niya sa lobby ng gusali, sinalubong siya ng malamig na hangin mula sa aircon at ng isang batang resepsiyonista na abala sa cellphone.
Itinaas nito ang tingin, tiningnan siya mula ulo hanggang paa, saka nagtanong na parang wala sa loob:

— “Sir, may kailangan po kayo?”
— “Ah, oo, hija. Nabalitaan ko po na naghahanap kayo ng mechanical engineer. Gusto ko sanang magsumite ng résumé.”

Tumigil ang dalaga, sandaling tumingin sa dokumentong hawak niya, saka ngumiti ng malamig.
— “Ah… opo, pero sir, ang hinahanap po ng kumpanya namin ay engineer na bata, energetic, marunong sa mga CAD at 3D software. Baka po mahirapan kayo.”

Maayos pa rin ang tono ni Mang Ernesto.
— “Ayos lang, hija. Maaari mo bang tanggapin ang résumé ko? Kahit subukan lang ako, kahit walang suweldo muna sa umpisa.”

Ngunit napaikot ang mata ng dalaga at napailing.
— “Sir, sa totoo lang po, sayang lang ‘yan. Ang boss namin gusto ‘yung mabilis kumilos, maayos manamit, marunong sa mga bagong gadgets. At ngayon po, lahat ng aplikasyon online na. Hindi na uso ‘yang papel.”
At sa tono ng bahagyang pagmamataas, idinagdag pa niya:
— “Disqualified ka rin naman po, sir. Huwag ka nang mag-aksaya ng oras.”

Sandaling natahimik si Mang Ernesto. Tumango siya, pinilit ngumiti.
— “Sige, salamat na lang, hija.”

Lumakad siya papunta sa labas ng gusali, mabagal ang bawat hakbang. Sa labas, nagsimulang lumakas ang ulan. Hawak niya ang envelope ng résumé sa ilalim ng dibdib, parang pinoprotektahan ang huling piraso ng dangal.

Ang resepsiyonista naman, bumalik sa cellphone niya, nagkuwentuhan pa sa katrabaho.
— “Grabe ‘no, may mga matatanda pa talagang nag-aapply. Parang di nila alam na tapos na panahon nila,” bulong niya, sabay tawa.

Ngunit ilang sandali lang, bumukas ang elevator.
Mula roon, isang lalaking nasa edad trenta, nakabarong, mukhang importante, ang lumabas.
Si Michael Rivera, ang batang direktor ng kumpanya.
May dala siyang folder, halatang nagmamadali papunta sa meeting.

Ngunit nang mapansin niya ang papalayong anino ni Mang Ernesto sa may pinto, bigla siyang natigilan.
Lumaki ang mga mata niya, nanginginig ang labi.
— “Mang Ernesto… kayo po ba ‘yan?!”

Napatigil si Mang Ernesto, lumingon.
Sandaling nagtagpo ang kanilang mga mata, at bago pa siya makapagsalita, tumakbo si Michael palapit at niyakap siya nang mahigpit.

— “Diyos ko, hindi ako makapaniwala! Buhay pa pala kayo, Mang Ernesto!”
Nanginig ang tinig ng lalaki.
Ang buong lobby ay natahimik. Ang mga empleyado at ang resepsiyonista ay nagkatinginan, gulat na gulat sa nakita.

— “Sir Michael…” tanging nasabi ni Ernesto, halatang nabigla.
— “Buhay pa pala kayo… Akala ko—” naputol ang salita ni Michael dahil sa paghikbi.
Hinawakan niya ang balikat ng matanda.
— “Hindi n’yo po ako maalala? Ako ‘yung trainee sa planta ninyo labinlimang taon na ang nakalipas. ‘Yung muntik nang mamatay nang sumabog ‘yung tangke ng gas. Kayo po ang tumakbo at humila sa akin palabas!”

Nangilid ang luha sa mga mata ni Mang Ernesto.
Unti-unti niyang naalala ang batang iyon — payat, takot na takot, may sugat sa braso.

— “Ikaw pala ‘yon, Mike…” mahina niyang sabi.
Tumango si Michael, umiiyak.
— “Kung hindi dahil sa inyo, Mang Ernesto, baka wala ako rito ngayon. Baka patay na ako.”

Ang resepsiyonista ay hindi makapagsalita. Maputla ang mukha, nanginginig ang kamay habang nakatingin sa kanila.

Michael huminga nang malalim, saka humarap sa kanya.
— “Ikaw ba ang nagsabing ‘sayang lang’ ang résumé ng taong ‘to?”
Tahimik ang dalaga, halos maiyak.
— “S-sir… pasensiya na po, hindi ko po alam…”

Umiling si Michael, ngunit ang tono niya ay hindi galit kundi puno ng lungkot.
— “Ito ang taong nagturo sa akin ng disiplina, ng kababaang-loob, ng kahalagahan ng kaligtasan sa trabaho. Kung wala siya, hindi maiitatag ang kumpanyang ‘to. Sa kanya ako natuto kung paano maging tunay na propesyonal.”

Tumingin siya kay Ernesto, may luha pa rin sa pisngi.
— “Mang Ernesto, kung papayag kayo, gusto ko kayong gawing Technical Adviser ng kumpanya. Hindi dahil sa utang na loob — kundi dahil alam kong kayo pa rin ang pinakamahusay sa larangang ‘to.”

Hindi na napigilan ni Mang Ernesto ang kanyang emosyon.
Tumulo ang luha sa kanyang mga mata, nanginginig ang boses.
— “Salamat, hijo… Akala ko tapos na ang lahat para sa akin.”
Ngumiti si Michael.
— “Hindi pa po, Mang Ernesto. Sa industriya, kailangan namin ng mga taong tulad ninyo — may karanasan, may puso, at may dangal.”

Tahimik ang buong opisina. Ang resepsiyonista ay lumapit, umiiyak.
— “Mang Ernesto, patawarin n’yo po ako. Nagkamali po ako ng paghusga.”
Ngumiti lang ang matanda.
— “Walang problema, hija. Lahat tayo nagkakamali. Ang mahalaga, natututo.”

Sa labas, tumigil na ang ulan.
Sumilip ang araw, at ang mga sinag nito’y tumama sa buhok ni Mang Ernesto — puti, ngunit kumikislap sa liwanag.

Mula noon, nakilala siya bilang Mang Ernesto Ramos – The Mentor of Santos Industrial  ang taong minsang itinaboy bilang “matanda at laos,” ngunit siya palang ugat ng karunungan na nagpatatag sa buong kumpanya.

At isang karatula ang ipinaskil ni Michael sa harap ng opisina:

“Ang bawat kulubot, bawat puting buhok, ay patunay ng mga taong nag-alay ng oras at buhay sa kanilang propesyon.
Igalang natin sila, sapagkat kung wala sila — wala tayo.”

At mula noon, walang sinumang empleyado sa Rivera Industrial ang muling lumait sa edad.
Natuto silang rumespeto — dahil minsan, ang taong itinaboy mo… siya pala ang tunay na dahilan kung bakit ka naririto.