PINALAYAS ANG BUNTIS NA BABAE DAHIL HINDI NAKABAYAD NG UPA—PERO NANG MALAMAN NG LANDLADY ANG TOTOO, LUMUHA SIYA NG HUSTO

Sa isang makipot na eskinita sa Quezon City, nakatira si Ella, walong buwang buntis, sa isang maliit na kwarto na yari sa lumang plywood at yero. Mula nang iwan siya ng ama ng dinadala niya sa tiyan, siya na lang mag-isa ang lumalaban sa buhay. Naglalaba siya para sa mga kapitbahay, nag-aalaga ng bata, at minsan ay nagtitinda ng banana cue para lang may makain sa maghapon.

Pero nitong mga nakaraang linggo, halos wala na siyang trabaho. Umulan nang ilang araw, walang magpalaba, at wala ring bumibili ng tinda niya. Habang lumalaki ang tiyan niya, lalo ring bumibigat ang pasan niyang problema.

Hanggang isang umaga—dumating ang kanyang landlady, si Aling Berta, dala ang malakas na boses at matalim na tingin.

“Ella! Tatlong linggo ka nang hindi nagbabayad ng renta! Hindi na ako pwedeng maghintay pa!”

Nanginginig si Ella, nakasandal sa pinto habang hinahaplos ang tiyan niya.

“Ate Berta… pasensya na po, makakabayad po ako sa susunod na linggo. May naghihintay lang po akong labada—”

Pero pinutol siya ng landlady.

“’Yan din ang sabi mo dati! Baka naman gusto mong libre na lang ang tirahan mo, ha?!”

Hindi nakasagot si Ella. Ang mga mata niya, puno ng luha at takot. Alam niyang wala siyang mapupuntahan.

Kinabukasan, habang nag-aayos ng gamit, sinabihan siya ni Aling Berta na umalis bago magtanghali.

“Pasensiya ka na, Ella. Business is business,” malamig na sabi ng landlady.

Bitbit ni Ella ang dalawang plastic bag ng damit at ilang pirasong gamit ng sanggol na binili niya sa ukay-ukay. Wala siyang payong, at umuulan ng mahina. Ang mga tao sa paligid, nakasilong. Wala man lang lumapit para tulungan siya.

Huminto siya sa gilid ng kalsada at umupo sa ilalim ng lumang tolda. Doon siya dahan-dahang napaluha.

“Anak… pasensya na ha. Wala tayong bahay ngayon,” bulong niya habang hinahaplos ang tiyan niya.

Lumipas ang ilang oras. Dumilim ang langit, at naglakad siya patungo sa terminal, umaasang makahanap ng mas murang matutuluyan. Pero biglang sumakit ang tiyan niya—malakas, mas matindi kaysa dati. Namilipit siya sa gilid ng daan, hindi makasigaw, nanginginig sa sakit.

Sakto namang dumaan si Mang Tonyo, ang matandang tricycle driver na palaging nakikita niya sa kanto.

“Ella! Anong nangyayari sa’yo?!”

“Mang Tonyo… parang manganganak na po ako…”

Hindi na nagdalawang-isip ang matanda. Agad siyang itinakbo sa pinakamalapit na lying-in clinic.

Pagkatapos ng ilang oras na pag-iyak, sigaw, at dasal—narinig ang unang iyak ng sanggol.
Isang malusog na batang lalaki.

Ngunit habang si Ella ay pahinga, dumating si Aling Berta, humahangos, basa pa ng ulan.

“Nasaan siya? Si Ella?” tanong ng landlady.
Sinabihan siya ng nurse na nasa recovery room pa.

Pumasok si Aling Berta, at nang makita si Ella, napahawak siya sa dibdib. Nakita niya ang batang mahimbing na natutulog sa tabi ng pagod na ina—walang kumot, walang gamit, pero may ngiti sa labi.

“Ella…” mahinang sabi niya. “Bakit di mo sinabi?”

Mahina ang tinig ni Ella.

“Ayokong magdahilan, Ate Berta. Alam kong may sarili rin kayong problema. Basta po… salamat kasi kahit pinapalayas niyo ako, hindi niyo ako tinadyakan.”

Napaluha si Aling Berta. Hindi siya sanay malambot, pero ngayong harap-harapan niyang nakita kung gaano kasimple at kasakit ang buhay ni Ella—hindi na siya nakapagsalita.

Kinabukasan, bumalik siya dala ang malaking plastic ng gamit ng sanggol, mga diaper, at pagkain.

“Ella,” sabi niya habang nanginginig ang kamay, “’Wag ka nang maghanap ng matutuluyan. Doon ka na lang ulit sa akin… libre na.”

Naiyak si Ella, hindi makapaniwala.

“Ha? Pero Ate… paano po—”

“Wala nang pero. Hindi lahat ng utang ay pera. Minsan, utang na loob din ‘yan sa puso.”

Mula noon, nakatira na muli si Ella sa dating inuupahan. Pero ngayon, iba na ang turing sa kanya ni Aling Berta. Hindi na bilang nangungupahan, kundi bilang isang anak. Madalas pa ngang siya mismo ang bumibili ng gatas ng bata.

At tuwing may bagong nangungupahan na nagrereklamo tungkol sa mga “nakakainis na mahihirap,” isa lang ang sagot ni Aling Berta:

“Hindi mo alam ang kwento ng bawat tao. Bago ka humusga, subukan mo munang umupo sa tabi nila.”