Ang amoy ng lupang basa at ang halimuyak ng ginisang tuyo ang laging gumigising kay Lara de la Peña sa kanilang maliit na bahay sa San Isidro. Sa ilalim ng ilaw ng gasera, paulit-ulit niyang sinusulat ang kanyang mga pangarap. Bilang anak ng isang magsasaka at labandera, alam niyang ang tanging daan palabas sa kahirapan ay ang edukasyon.
Nang makatanggap siya ng scholarship sa Maynila, bitbit niya ang isang lumang maleta at isang pangako sa kanyang mga magulang, sina Tatay Pio at Nanay Belen. “Babalik ako,” bulong niya habang papalayo ang bus. “Bibigyan ko kayo ng bahay na may ilaw, hindi gasera.”
Ang pangakong iyon ang naging kalasag niya sa lahat ng pagsubok sa lungsod. Nagtinda siya ng kakanin at nag-tutor para lamang makatawid sa araw-araw. Nagbunga ang kanyang sakripisyo nang siya ay magtapos bilang Cum Laude. Ngunit tulad ng sinabi ng kanyang ama, iyon pa lang ang simula ng mas malaking laban.
Ang unang yugto ng laban na iyon ay naganap sa isang lugar na hindi niya inaasahan: isang piggery compound.
Doon, ang kanyang diploma ay tila walang halaga. Ang bumungad sa kanya ay ang mabahong amoy ng kulungan at ang mapanlait na tingin ng kanyang mga katrabaho. “Uy, Scholar,” madalas na pang-aasar ni Rika, isa sa mga senior staff. “Mukhang hindi ka marunong humawak ng pala.”
Ang pinakamatinding dagok ay dumating sa araw ng inspeksyon. Sa harap ng maraming empleyado, inutusan ni Rika si Lara na linisin ang isa sa pinakamaruming kulungan ng baboy. Habang pinagtatawanan nina Otep at Dado, nilunok ni Lara ang kanyang kahihiyan. Habang hawak ang pala at nililinis ang dumi, iisa lang ang nasa isip niya: “Para kina Nanay at Tatay.”
Sa gitna ng pagpapahiyang iyon, isang malalim na boses ang pumutol sa tawanan. “Anong nangyayari rito?”
Iyon si Miguel Sison, ang bagong CEO ng kumpanya. Nasaksihan niya ang lahat. “Bakit babae ang pinaglilinis ng ganito?” tanong niya, bakas ang galit. Ang araw na iyon ang nagpabago sa kapalaran ni Lara. Ang mga nang-api sa kanya ay nasuspinde, at siya ay direktang kinuha ni Miguel bilang isang Trainee Analyst sa head office.
Ngunit ang pag-angat sa opisina ay may sariling hamon. Naging target siya ng tsismis. “Bata ni CEO,” bulong ng ilan. “Baka girlfriend,” sabi ng iba. Pinili ni Lara na huwag pansinin ang mga ito at ibinuhos ang lahat sa trabaho. Hindi nagtagal, napatunayan niya ang kanyang halaga nang matuklasan niya ang isang malaking anomalya sa mga invoice ng supplier na pinipirmahan ng dati niyang supervisor.
Doon nagsimulang makita ni Miguel ang kanyang tunay na galing—hindi awa, kundi merito. Ngunit sa kabila ng kanyang propesyonal na tagumpay, ang personal niyang buhay ay bumabagsak. Halos lahat ng kanyang sahod ay ipinapadala niya sa probinsya. May mga araw na pandesal lang ang kanyang pagkain. Dumating sa punto na naputulan siya ng kuryente sa inuupahang kwarto.
Ang pinakamasaklap ay nang tumawag ang kanyang ina, may sakit si Tatay Pio. Naubos ang lahat ng ipon niya. Nang malaman ni Miguel ang kanyang kalagayan, agad itong kumilos at isinama ang mga magulang ni Lara sa ilalim ng medical assistance program ng kumpanya.
Dahil sa kanyang dedikasyon, inalok siya ni Miguel na mamuno sa isang pilot team sa Singapore. Triple ang sahod. Ito na ang pagkakataon niyang makaipon ng malaki. Tinanggap niya ito, bitbit ang pag-asang matutupad na ang kanyang mga pangako.
Sa Singapore, naging abala si Lara. Nagtrabaho siya umaga hanggang gabi. Ngunit sa gitna ng tagumpay, nagsimula siyang magtayo ng sarili niyang social enterprise, ang “Bukid Link,” isang platform na direktang kumokonekta sa mga maliliit na magsasakang Pilipino sa mga international buyer. Muli, si Miguel ang naging unang investor, hindi dahil sa kita, kundi dahil sa “values” na nakita niya kay Lara.
Tila nasa tuktok na siya ng mundo. Hanggang sa isang gabi, tumawag si Nanay Belen. Sa gitna ng kanilang kumustahan, narinig niya ang pamilyar na ubo. “Naggagatong na naman ba kayo, Nay?” tanong niya. “Ayos lang kami, anak,” sagot ng ina. “Naubusan lang ng gasul.”
Alam ni Lara na hindi iyon totoo. Pagkatapos ng halos tatlong taon, nag-book siya ng flight pauwi.
Ang pag-uwi na inaakala niyang magiging matamis ay naging mapait. Pagdating niya sa San Isidro, gabi na. Ang inaasahan niyang maliwanag na bahay ay balot sa dilim. Sa labas, sa ilalim ng buwan, nakita niya si Tatay Pio na nagluluto gamit ang gatong na kahoy. Si Nanay Belen ay nakaupo sa bangko, umuubo dahil sa usok.
Naputulan na pala sila ng kuryente. Ang perang pinapadala niya ay hindi sapat sa mga bayarin at gamot. Ginawa nila ang lahat para hindi siya mag-alala.
Sa sandaling iyon, gumuho ang mundo ni Lara. Lumuhod siya sa harap ng kanyang mga magulang. “Patawad po, Nay, Tay,” hikbi niya. “Naging abala ako sa pagtatrabaho, nakalimutan kong kayo ang dahilan kung bakit ako nagsimula.”
Ang gabing iyon ang tunay na simula ng kanyang misyon. Ginamit niya ang kanyang ipon hindi para sa luho, kundi para ayusin ang kanilang bahay, bayaran ang mga utang, at bumili ng bagong kalan. Ngunit napagtanto niya na ang problema ay mas malalim. Ang buong baryo ay bihag ng mga trader na bumibili ng kanilang ani sa napakamurang halaga.
Dito isinilang ang “Lara Ben Farmers Cooperative,” ipinangalan sa kanyang ina. Sa tulong ng seed fund mula kay Miguel, tinipon niya ang mga magsasaka. Hinarap niya ang kanilang pagdududa, ang kumplikadong burukrasya, at maging ang paninira ng kanyang pinsang si Norman, na tinawag na “scam” ang kanyang proyekto. Ngunit sa pamamagitan ng transparency at gawa, nakuha niya ang tiwala ng lahat.
Ang kooperatiba ay nagtagumpay. Nakakuha sila ng direktang kontrata sa mga hotel at restaurant. Ngunit hindi doon natapos ang misyon ni Lara.
Isang imbitasyon ang dumating—mula sa piggery, ang lugar ng kanyang kahihiyan. Hinihiling siyang maging consultant. Sa kanyang pagbabalik, hinarap niya ang kanyang mga dating mang-aapi. Sina Otep at Dado ay humingi ng tawad. Maging si Rika, sa huli, ay nagsalita sa harap ng lahat at humingi ng paumanhin. Nagpatupad si Lara ng mga programa para sa dignidad ng mga empleyado. Doon, tuluyan siyang naghilom.
Ang kanyang pinakamalaking proyekto ay sumunod: ang “Gasera to Solar Program.” Ang pangako niya sa kanyang mga magulang ay pinalawak niya para sa buong baryo. Hinarap niya ang isang korap na opisyal ng barangay na humihingi ng “pabor,” ngunit hindi siya natinag. Sa tulong ng mas mataas na opisina, naisakatuparan ang proyekto. Ang buong San Isidro ay nagliwanag.
Ang liwanag na iyon ay sinubok ng isang malakas na super typhoon. Ang baryo ay nalubog sa baha, at ang dike ay bumigay. Sa gitna ng unos, si Lara ang namuno sa paglikas. Muli, dumating si Miguel, hindi bilang CEO, kundi bilang rescuer, kasama ang team ng kumpanya. Magkasama nilang nilusong ang baha para iligtas ang mga tao.
Nawasak ang baryo, ngunit walang buhay na nawala. Ang komunidad ay muling bumangon, mas matatag, mas nagkakaisa.
Ang kwento ng Lara Ben Farmers Cooperative ay umabot sa Department of Agriculture, at si Lara ay naimbitahan bilang pangunahing tagapagsalita sa isang National Forum. Sa harap ng mga opisyal at negosyante, ikinuwento niya ang kanilang pinagdaanan.
“Ang baryo namin dati ay madilim,” sabi niya. “Hindi lang dahil sa kawalan ng kuryente, kundi dahil sa kawalan ng pag-asa. Ngayon, bawat bahay ay may ilaw. Hindi dahil sa proyekto ko, kundi dahil naniwala kaming lahat na walang maliit na tao kapag nagkakaisa.”
Mula sa anak ng magsasaka na nag-aral sa ilaw ng gasera, hanggang sa empleyadong nilinis ang dumi ng baboy, hanggang sa lider na nagbigay liwanag sa isang buong komunidad, tinupad ni Lara de la Peña ang kanyang pangako. Hindi lang siya nagdala ng ilaw sa kanilang bahay; dinala niya ang liwanag sa puso ng bawat tao sa San Isidro.
