Part 1: Ang Simula ng Sakripisyo
Sa bayan ng San Miguel, sa gilid ng isang palayan, nakatira si Aling Teresa, isang simpleng ina na may tatlong anak — si Lara, Miguel, at ang bunsong si Nica.
Araw-araw, bago pa sumikat ang araw, gigising siya para magluto ng lugaw, tapos ibebenta niya ito sa labas ng paaralan. Sa halagang sampung piso kada tasa, iyon ang bumubuhay sa kanila simula nang pumanaw ang asawa niyang si Mang Rico dahil sa aksidente sa konstruksyon.
“Ma, hindi ka pa ba mapapagod?” tanong ni Lara minsan habang tinutulungan siyang magbalot ng lugaw.
Ngumiti lang si Teresa. “Kapag nakapagtapos kayo, doon pa lang ako magpapahinga.”
Part 2: Ang Pangarap
Si Lara, ang panganay, ay matalino at masipag. Lagi siyang top student kahit minsan ay walang baon. Ngunit isang araw, dumating ang pagkakataon na magbago ang buhay nila — nakapasa si Lara sa isang scholarship program sa Maynila.
“Ma, libre ang tuition ko!” sigaw ni Lara habang umiiyak sa tuwa.
Ngunit may isang problema: kailangan pa rin ng pamasahe, pagkain, at matitirhan sa lungsod.
Kinabukasan, napansin ni Lara na wala ang alahas ng kanyang ina — ang tanging naiwan mula sa kasal nila ni Mang Rico.
“Ma, nasaan yung kwintas ni Papa na binigay sayo?”
Tahimik lang si Teresa.
“Anak, ipinagbili ko… para sa pamasahe mo.”
Tumulo ang luha ni Lara. “Ma, bakit hindi mo sinabi?”
Ngumiti si Teresa. “Hindi ko kailangan ng ginto, anak. Ang kailangan ko, makita kang umaahon.”
Part 3: Ang Lihim na Sulat
Lumipas ang mga buwan. Habang nasa Maynila si Lara, madalas siyang magpadala ng text kay Nanay:
“Ma, okay ako dito. Miss ko na po lugaw mo.”
Ngunit isang araw, hindi na sumasagot si Teresa.
Nag-alala si Lara at tinawagan ang kapitbahay.
“Ay, hija…” sabi ng kapitbahay, “dinala namin si Teresa sa ospital. Nahimatay habang nagluluto.”
Agad umuwi si Lara, pero huli na. Sa ibabaw ng mesa, may nakatuping sobre.
Nakasulat sa labas: “Para kay Lara, Miguel, at Nica — huwag niyo itong bubuksan hanggang matapos ang graduation.”
Part 4: Ang Pag-uwi
Lumipas ang tatlong taon. Nakatapos si Lara bilang cum laude sa kursong Education. Sa araw ng graduation, dinala niya ang lumang sobre. Sa ilalim ng puno ng mangga, kasama ang kanyang mga kapatid, binuksan nila ang liham.
“Mga anak,
Kung binabasa ninyo ito, siguro tapos na ang pakikibaka ko sa mundo.
Huwag kayong malungkot, ha? Ang bawat pawis at sakit na naranasan ko, sulit na sulit dahil sa inyo.
Anak, Lara — ipinagmalaki kita mula pa noon.
Miguel — ikaw ang lalaki sa bahay ngayon, alagaan mo ang mga kapatid mo.
Nica — ‘wag mong kalimutan magdasal bago matulog, kahit minsan lang kumain, basta busog ang puso.Kung sakali mang kailangan niyo ako, tingnan niyo lang ang langit.
Doon, ako laging nagbabantay.Mahal ko kayo, mga anak ko.
— Nanay Teresa”
Tahimik ang paligid. Tanging huni ng mga ibon at ihip ng hangin ang naririnig.
Hinawakan ni Lara ang sulat, niyakap ang mga kapatid, at sabay-sabay silang tumingala sa langit.
“Ma, tapos na po ako. Salamat sa lahat.”
At sa gitna ng katahimikan, tila narinig nila ang tinig ni Teresa, banayad na parang hangin mula sa palayan:
“Anak, ipinagmamalaki kita.”
Part 5: Ang Pagpapatuloy ng Pangarap
Ilang taon ang lumipas, si Lara ay naging guro sa kanilang bayan. Araw-araw, dinadaanan niya ang lumang pwesto ng lugawan ng kanyang ina.
Ngayon, may bagong karatula roon:
“Lugaw ni Nanay Teresa — Para sa mga Estudyanteng Nangangarap.”
Libre ang lugaw tuwing umaga para sa mga batang estudyante.
At sa dingding ng maliit na karinderya, nakasabit ang sulat ni Nanay — naka-frame, maingat na pinangangalagaan.